Profe, dáme clase co móbil: o futuro da educación

¿Será que xa estamos preparados para traballar con estas ferramentas nas aulas?

Aquí vos paso un artículo de Pilar Alvarez publicado no xornal El País que fai pensar hacia onde van as novas tecnoloxías adaptándose para educar.

 

España empeza a impulsar proxectos pedagóxicos que usan os teléfonos como unha ferramenta máis da aula.

                           Teñen a superficie da Terra a 37 quilómetros debaixo dos seus ollos. Santiago González, o profesor de Arte, acaba de levar aos seus 28 alumnos de 1º de ESO (11 e 12 anos) de paseo polo límite da estratosfera. Os mozos cabecean dun lado ao outro cunhas lentes de cartón que levan encaixado o teléfono móbil. Dan berros cada un desde o seu carcasa: Que vertixe!. Mola¡. Nos 45 minutos que dura a clase visitarán os fondos mariños, o Coliseo de Roma, as ruínas aztecas de Chichen-Itza (México). Son imaxes de 360 graos e a realidade virtual mergúllaos nelas. González parece tan entusiasmado como eles: Isto ten unhas oportunidades tremendas!!!

 

                                                             Aquí non se estuda, faise

                              Os mozos do Instituto Cervantes, en Madrid, son os primeiros en probar a última proposta educativa de Google: Expeditions. A multinacional visitará nas próximas semanas unha vintena de centros de España para familiarizar a docentes e alumnos co proxecto. Préstanlles os móbiles, as lentes de cartón e a tableta desde a que o profesor dirixe a clase sinalando co dedo as raias mariñas, unha pedra, unha estrela! Paróuseme o corazón!, esaxera Fabián na segunda fila cando o programa salta ao cosmos. Está entusiasmado porque ve esta experiencia case como facer pellas: Isto non é traballo?, confesa. Hai centros, expertos e profesores que cren, ao contrario, que si que o é, que se pode ensinar cos móbiles igual que cun libro, unha lousa ou unha película.
                              Case todos os alumnos desta aula teñen o seu propio teléfono. É unha tendencia á alza conforme fanse maiores. Un de cada tres nenos de 10 anos leva un; no 78,4% dos de 13 anos e o 90% cando superan os 15, segundo datos do Instituto Nacional de Estatística (INE) de 2014. Forman parte do día a día da súa vida, debemos conseguir que sexan os seus aliados, defende Mar Camacho, investigadora de tecnoloxía Educativa na Universidade Rovira i Virgili e autora principal dun estudo en marcha para medir o impacto destes dispositivos na aprendizaxe, no que colaboran Samsung e o Ministerio de Educación. Levan tres anos de probas en 29 colexios públicos de 13 comunidades autónomas en ?un campo emerxente? do que existen poucos datos. Faltan evidencias científicas, segundo Camacho, de se axudan ou non ao rendemento académico. Pero si se sabe que desenvolven outras competencias, como a autonomía ou o traballo en equipo: Hai alumnos que normalmente non participan nas dinámicas de clase e, con todo, súmanse cando se traballa con tabletas dixitais, engade esta experta.

                               Hai conceptos que se poden explicar cun móbil e outros que se contan mellor con plastilina. O teléfono, a tableta ou o computador son só ferramentas, advirten distintos expertos. Ollo cos centros que promoven o uso de tabletas para captar estudantes e só venden fume, en palabras de Camacho. Nin é só unha moda nin se pode facer de forma illada. Non abonda con que un profesor decida usar tecnoloxías pola súa conta, explica Félix Serrano, director do Instituto Nacional de Tecnoloxías Educativas e Formación do Profesorado (INTEF), dependente do Ministerio de Educación. Debe de ser parte do proxecto educativo de centro, que ten que comunicarse ás familias, ademais de contar coas redes adecuadas e as condicións de seguridade necesarias. Non existen datos oficiais de cantos centros escolares usan os móbiles en clase fronte aos que os prohiben. Tampouco se contabilizou o número de profesores capacitados para usalos como ferramenta didáctica, aínda que distintas fontes consultadas sinalan que é un grupo minoritario. No INTEF fórmanse cada ano uns 10.000 profesores en Competencias Dixitais, que se engaden á formación que imparten as comunidades autónomas.

 

 

                              
                                As tecnoloxías teñen grandes vantaxes pero requiren unha boa formación do profesorado, engade Javier Bahón, mestre e pedagogo e formador de docentes, que nas súas charlas defende innovar sen perder o norte e advirte de que parte desa preparación queda ao albur de cada mestre. Cando se xeneralizaron as lousas dixitais, o Goberno ofreceu só unha mañá de formación para usalas. Un día e nunca máis se soubo. Así que houbo profesores que lle sacaron punta, outros que só a acenden ás veces como xogo e os que escriben encima coma se fose a lousa tradicional.
Mira o sol, mira o sol! Case o toco!, grita unha moza coas lentes postas na aula do IES Cervantes. É a clase de proba de Ismail Ali Gago, profesor de Bioloxía e responsable tecnolóxico do instituto, que ve interesante a proposta, pero pide probala máis para calibrar as vantaxes posibles. Gago xa usa os móbiles noutras das súas clases: Son un auténtico laboratorio, pero é importante deixarlles algo claro aos mozos: os móbiles están prohibidos; Os computadores que levan dentro, non!. Moitos centros de secundaria prohiben o seu uso na aula. Temen o ciberbullying, que segundo un estudo recentemente publicado dáse xa nun de cada catro casos de acoso escolar. Vale para penetrarse na casa de Cervantes con realidade virtual pero tamén para facer fotografías de compañeiros e colgalas nas redes ou para enviar insultos. Pode ser tan perigoso como un lapis que serve á vez para pintar ou para sacar un ollo, engade Santiago González, o profesor de Arte.

                                 De fondo seguen os grititos de sorpresa dos mozos, que agora están na selva. Un mono, un mono, estou a ver un mono, berra unha. Non se deu conta de que soou o timbre e xa pode saír ao recreo.

E ti qué opinas?